بررسی عوامل موثر بر صادرات در صنایع ایران با تاکید بر ساختار بازار

نیاز به ارز برای واردات و اهمیت روز افزون استقلال از درآمدهای نفتی ، پرداختن به صادرات غیرنفتی به ویژه صنعتی را امری اجتناب ناپذیر می سازد براین اساس بسیاری از مطالعات به بررسی عوامل موثر بر صادرات غیرنفتی پرداخته و در قالب آنها تاثیر متغیر های کلان بر صادرات غیر نفتی مورد توجه قرار گرفته است. اما بررسی نظریه های تجارت بین الملل و به ویژه نظریه های مزیت جدید نشان می دهد که علاوه بر متغیر های کلان متغیر هایی چون درجه رقابت بازار و سایر ویژگیهای مربوط به خود صنایع نیز در صادرات موثر بوده و لازم است در بررسی تغییرات صادرات مد نظر قرار گیرند.براین اساس در مطالعه حاضر با هدف تعیین عوامل موثر بر صادرات صنعتی در ایران با توجه به ساختار بازار در سطح صنایع با کد 4 رقمی isic برای دوره (1386-1375) با استفاده از روش پانل دیتا پرداخته شد. یافته های این مطالعه دلالت برآن دارد که متغیرهایی چون ساختار بازار(میزان تمرکز) ، نرخ ارز ، مخارج تحقیق و توسعه ، واردات، شدت مهارت و نسبت نیروی کار به سرمایه تاثیر مثبت و معنی دار و تورم تاثیر منفی بر متغیر صادرات دارد که مطابق با انتظارات تئوریک می باشد رابطه مستقیم میزان تمرکز در صنایع با صادرات که به معنی بیشتر بودن صادرات در بازارهای متمرکز می باشد بر اساس استدلال کروگمن که به استفاده از صرفه های مقیاس در بنگاههای بزرگ اشاره دارد وهمچنین نظریه شومپیتر که ساختار انحصاری را در ایجاد رقابت تکنولوژیک موثر می داند قابل توجیه است. براساس نتایج این مطالعه تاکید بر حضور بنگاههای بزرگ در صنایع موجب افزایش رقابت پذیری و صادرات صنایع می گردند که این با نتیجه یافته های مطالعات انجام گرفته در این زمینه که بر بزرگ بودن اندازه بنگاه جهت صادرات در آنها تاکید شده ،مطابقت دارد لذا به منظور افزایش صادرات لازم است سیاست ها و تدابیری در جهت رشد بنگاههای کوچک و متوسط اتخاذ شود اما سوالی که در این قسمت مطرح می شود اعمال رفتار انحصاری از سوی بنگاههای بزرگ در صنایع می باشد که برای جلوگیری از آن بایستی سیاستهای ضد انحصاری مناسبی مد نظر قرار گیرد لذا براساس این مطالعه ایجاد زمینه های لازم جهت رشد بنگاههای کوچک و متوسط به همراه اعمال سیاستهای رقابتی و ضد انحصاری توصیه گردید.